सन् २००६ को फागुपूर्णिमा

फागु पूर्णे अथवा फागु पूर्णिमाको दिन अन्य सालहरु झै दोहोरिएर आउछ । कता हो कता म सानो छदाको याद र कलेज जीवनमा विताएका धरानको याद एकै पटक वावियोको डोरी वाटिए झैं वाटिएर आउछ । यसको महत्व नेपालमा परम्परा कालदेखि नै रहेको कुरा विभिन्न इतिहासकारहरुले आ-आफ्नो कृतिहरुमा लेखेको पाइन्छ र यसलाई चाड कै रुपमा मनाउने गरिन्छ । खास गरी पहाडी क्षेत्रमा भन्दा तराई प्रदेशमा धुमधामसंग एकले अर्कालाई अविर दलेर खुशीयाली मनाइन्छ र मनाइदै आइएको छ । आजकलका युवा युवतीहरु पहिले भन्दा अलि फरक ढंगले रंगलाई घोलेर प्लाष्टिकको झोलामा वांधेर गोलाको रुपमा प्रहार गर्ने गर्छन् भने अर्कोतिर पिचकारी वनाइ छ्याप्ने काम पनि गरिन्छ । फागु पूर्णेको दिनैभरि यस्तो कार्य भइ नै रहन्छ । यसपाली वावियोको डोरी झै बाटिएर आउने याद ज्वलन्त भएर आयो । किनभने हङकङमा परदेशीए पछि फागुपूर्णे कहिले आउछ भन्ने कुराको हेक्का नै हुन्नथ्यो । कसै हेक्का लिने साथीहरुले आज फागुपूर्णेको दिन भन्थे । तर यो ठाउमा यसको महत्व हुन्न भन्ने हेतुले थाहा पाए पनि ए... भन्ने मात्र हुन्थ्यो । त्यही विर्सिएको फागु पूर्णिमाको दिन घरकै मान्छेले अवीर ल्याएर थाहै नपाइ दलिदिएपछि पो थाहा भयो आज फागु पूणिर्माको दिन रहेछ । एकछिन सोचे वुढेसकालमा वैशै चढेछ घर मुलीको । फेरि सोचे त्यो भन्नु त गलत पो रहेछ । निधारमा अवीर नदलेको ढेड दशक भइसक्यो वैंशले पनि आफ्नो यात्रा ओराली लाइसक्यो रमझम त हुनै पर्यो नि भन्ने सोचेर यसो मैले पनि अवीर दल्न खोज्दा अवीरै छैन । औपचारिकता पूरा गर्नलाई एक चिम्टी ल्याएकी रहेछिन् पूर्व प्रेमीले । अवीर जात्रा त भयो नै तर मेरो मन भनेर स्थिर रहन सकेन । एकाएक पहाड क्षयको पुरानो सम्झनाको फायलहरु पल्टाउन थाल्यो म त्यसै चौध पन्ध्र वर्षमा थिए त्यसवेला मेरो ठूल्दाइ र म उसका साथीहरु लक्का जवान थिए । फागुपूर्णिमाको दिनमा मायालुहरुसंगको भेट्ने वाचा हुन्थ्यो होला, हुन्थ्यो नै किनभने म पढ्ने स्कूल नजिकै हुलाक थियो । प्रत्येक साल हुलाकीको हातवाट चिट्ठी ल्याइदिन्थे । त्यो दिन विहानैदेखि खुशी हुन्थे । मलाई त्यस्को वास्ता हुदैनथ्यो । हाम्रो घरवाट करीव एक घण्टा हिडे पछि मेला लाग्ने ठाउ आउथ्यो । शायद त्यही भेट्ने लेखिएको हुन्थ्यो होला चिठीमा त्यो उनीहरुलाई मात्र थाहा हुने कुरा हो । चिठी पढ्दै गरेको वेला गयो भने काम अह्राइ हाल्थे । आखिर एकदिन दाइले .लुकाइ राखेको चिठ्ठी चोरी दाउमा हेरेको छु । खासै केही थिएन । सोल्टिको सम्वोधनमा लेखिएको चिठ्ठीमा फागुपूर्णिमाको साझ भेटौं भन्ने थियो । हुन त पर्खाइमा वस्ने दाइहरुलाई त फागुपूर्णिमा कहिले आउला जस्तै लाग्थ्यो होला । त्यो त भुक्तभोगीहरुलाइ थाहा हुने कुरा हो । दाइहरु पूर्णिमाको दिन दिउसोभरि हलो कोदाली गरेर सांझ राको वाले र मेलातिर जान्थे । रातभरि मायालुहरुसंग प्रेम साटेर विहान सवेरै काम गर्न आइपुग्थे । यो हो मेरा दाइहरुले विताएका फागुपूर्णिमा , प्रतीक्षामा आइपुगेको पूर्णिमा । तर मेरो पालाको कथा भने वेग्लै छ । म माध्यमिक तहमा अध्ययन गर्दा फागुपूर्णिमाको दिनलाई होली भन्थे । प्रायः विहारीहरु एक एक वाल्टिमा रंग घोलेर अर्का चिने जानेकालाई पूरै खन्याएर नुहाइ दिन्थे । रमीते भएर खुवै हेरिन्थ्यो । रंगले लाग्ला कि भनेर टाढा भागिन्थ्यो । यो त भयो माध्यमिक तहमा हुदाको कुरा । माध्यमिक तह नाघेर जव कलेजकोलागि धरान पुगियो, अनि कुरा अर्कैतिर मोडियो । मलाई थाहा थिएन धरानमा त्यसरी फागु खेलिन्छ भनेर । खेल यसरी शुरु हुन्थ्यो डेरा लिएर वसेपछि डेरा वरिपरिका मान्छेहरु त अवश्य चिनिने नै भयो । त्यो अलि अलि चिनजान फागु पूर्णेको दिन पूरै चिनजान भए सरह हुन्छ । किनभने विहानै वाल्टिनका वाल्टिन रंग घोलेर छ्याप्न थाले पछि आफूले पनि वाँकी राख्ने कुरै भएन । ओहो अन्तत ज्यानै छोडेर रंग छ्याप्ने काममा लिप्त होइन्थ्यो । दिनभरि रंग दलिएर डेरा फर्कदा लुगा पनि रंगले विग्रिसकेको हुन्थ्यो भने अनुहार पनि ढेडु वादरको जस्तै हुन्थ्यो । रंग मात्रै लगाइदिए त हुन्थ्यो नि कोही कोहीले मोविल नै दलिदिएर वर्वाद वनाउथ्यो । जे होस् दिनभरि होली खेलेर धरानमा फागु पूणिैमा मनाएको थिएं । होली त खेलियो अव भोलिपल्ट मात्र होइन अरु दुइ दिन कलेज जानै वन्द । किन भन्नुहोस न्ँ जति नुहाए पनि रंग नगए पछि ढेडुको जस्तो अनुहार लिएर क्लास जाने कुरै भएन । लुगाको त सर्वनास नै हुन्थ्यो। अनुहारमा लागेको रंग जान लगभग एक हप्ता लाग्थ्यो । त्यो दिन सम्झदा हिजो अस्तिकै होली पूणिर्मा जस्तो लाग्यो । तर समयले भने डेढ दशक नाघि सकेछ । मलाई भने अतीतले उडाएर त्यही पुरानो ठाउमा पुर्यायो सोच्छु अव कहिले वाल्टिनका वाल्टिन रंग घोलेर वैशमा झैं फागु पूर्णिमा खेल्न पाइन्छ होला भनेर । त्यो त भूतकाल भइसक्यो वर्तमान वेग्लै छ । भन्दा पनि मेरी आफ्नै श्रीमतिले निधारभरि अवीर दलेर फागुपूर्णिमाको याद दिलाईन् । यसपाली अवीर नभएर दल्नै पाइन । एक त फागु पूणिर्मा यादै भएन त्यसैले मसंग रंगै थिएन । जे होस् हङकङमा सन् २००६ को होली मज्जैले खेलियो ।